Στο χείλος του γκρεμού
ο παραδοσιακός Τύπος
*Συμπεράσματα διεθνούς σεμιναρίου

Του Ανδρέα Παπαγεωργόπουλου
http://ellinas-xoris-ellada.blogspot.com

Τον περασμένο μήνα είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο που έγινε στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Menendez Pelayo στο Σανταντέρ (στην αυτονομία Καντάβρια της βόρειας Ισπανίας), με κύριο θέμα την κρίση στον γραπτό Τύπο και το μέλλον της δημοσιογραφίας. Οι παρακάτω διαπιστώσεις θα μπορούσαν να είναι ένα ρεζουμέ αυτών που άκουσα από έμπειρα διευθυντικά στελέχη όλου του φάσματος των ΜΜΕ. Αν μάλιστα προστεθούν και οι νέες πηγές ηλεκτρονικής ενημέρωσης, όπως της Google News και άλλων δικτυακών προσπελάσεων, τότε σίγουρα είμαστε μπροστά σε μια επανάσταση της ψηφιακής ενημέρωσης. Λοιπόν:
-΄Οσο βέβαιο είναι ότι η παραδοσιακή μορφή της εφημερίδας έχει μπει στο τελικό στάδιο της ζωής της, άλλο τόσο βέβαιο είναι ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια θα έχει ολοκληρωθεί η μετάβαση στην ψηφιακή δημοσιογραφία. Η εφαρμογή των νέων οργανωτικών και τεχνολογικών αλλαγών άρχισε ήδη, με την αγγλόφωνη The Daily Telegraph να προηγείται αρκετά στην μετάδοση της ειδησεογραφίας από πολυμέσα (multimedia), μέσω υποστήριξης τηλεφώνου, κομπιούτερ, ηλεκτρονικού βιβλίου, τηλεόρασης, κ.λ.π. Με άλλα λόγια, σε όλες τις οπτικοακουστικές και έντυπες μορφές σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη. Από κοντά και άλλα γνωστά μας έντυπα, όπως The New York Times, The Washington Post και Guardian.
-Το προσωπικό σύνταξης της έντυπης μορφής θα ενσωματωθεί στην αντίστοιχη της ψηφιακής, γιατί μέχρι τώρα λειτουργούν ακόμα και σαν δύο διαφορετικές επιχειρήσεις κάτω από τον ίδιο εργοδότη (για παράδειγμα στον ισπανικό κολοσσό πολυμέσων PRISA). Μάλιστα, η συμφωνία της έγκυρης εφημερίδας που ανήκει στον ίδιο εκδοτικό οργανισμό, της El Pais, με την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Amazon.com για την εμφάνιση της έντυπης έκδοσης μέσω της ηλεκτρονικής ανάγνωσης Kindle (αποκλειστικά στις Η.Π.Α), είναι μόνο η αρχή.
* Έχω την αίσθηση ότι παράλληλη θα είναι και η πορεία της εφημερίδας που μεγάλωσα (πώς να ξεχαστούν τα χρόνια της πιλάλας, της μαχόμενης δημοσιογραφίας, κάπου μισό αιώνα πριν στο συγκρότημα της Χρήστου Λαδά!) και πρόσφατα άρχισε να συνεργάζεται με την παραπάνω ισπανική εκδοτική επιχείρηση. Φαντάζεστε να φτάνει σ΄ όλα τα πλάτη και μήκη του κόσμου με το σύστημα των πολυμέσων, ώστε να την διαβάζουν και τα εκατομμύρια των απόδημων Ελλήνων;
-Είναι ολοφάνερο ότι το σύστημα που παράγει και διανέμει σήμερα την εφημερίδα βρίσκεται λίγο πριν από το χείλος του γκρεμού. Οφείλεται στη συνεχιζόμενη απώλεια του αναγνωστικού κοινού λόγω και της αναξιοπιστίας του Τύπου, στον σκληρό ανταγωνισμό με τα δωρεάν έντυπα και την κατακόρυφη μείωση των διαφημιστικών εσόδων, και βέβαια στην παγκόσμια οικονομική κρίση που συμπίπτει με την συνεχή επικράτηση της νέας τεχνολογίας στις επιχειρήσεις των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
*Στην Ελλάδα ο εκσυγχρονισμός θα είναι πιο δύσκολος σε βάθος χρόνου, με παράλληλη σημαντική μείωση του αριθμού των εφημερίδων που θα κυκλοφορούν, αφού το όλο οικοδόμημα των ΜΜΕ στηρίζεται στα “κρατικά διαφημιστικά πακέτα”, στο γνωστό σ΄ όλους μας τρίπτυχο της διαπλοκής: Πολιτική εξουσία, Μ.Μ.Ε. και επιχειρηματικός κόσμος.
-Τέλος, παρουσιάζεται το εξής παράδοξο φαινόμενο: Αυτοί που αγοράζουν τις εφημερίδες ουσιαστικά να επιδοτούν εκείνους που τις διαβάζουν δωρεάν στις ηλεκτρονικές τους εκδόσεις. ΄Ετσι, οι εφημερίδες θα αναγκαστούν σύντομα να επιβάλουν οικονομική συνδρομή σ΄ όσους θέλουν να έχουν πρόσβαση στις ηλεκτρονικές τους εκδόσεις (μερικές το έχουν ήδη εφαρμόσει τα τελευταία χρόνια). Παρόμοια μέτρα θα ληφθούν και στο internet, το οποίο χρησιμοποιούν πολλοί οργανισμοί για την εξάπλωση της ηλεκτρονικής ενημέρωσης.