΄Ενα γλωσσικό εργαλείο-βοήθημα για

σωστή επικοινωνία κι όχι συνεννόηση

Του Ανδρέα Παπαγεωργόπουλου,
http://ellinas-xoris-ellada.blogspot.com

Σε συγγενικό σπίτι στην Αυστραλία, είδα το παιδί της πρώτης μου εξαδέλφης, της Βιβής, να συμβουλεύεται ένα ελληνικό λεξικό. Δεν γνώριζα την ύπαρξή του και εντυπωσιάστηκα με το περιεχόμενό του ή πιο σωστά με τον τρόπο παρουσίασης κάθε λέξης, ίσως γιατί αισθανόμουν και το δικό μου πρόβλημα. Όσο περιορισμένη ήταν η χρήση της ελληνικής γλώσσας τόσες δεκαετίες στην ξενιτιά, άλλο τόσο ήταν περιορισμένη η έκφραση της σκέψης μου στη μητρική γλώσσα. Επιστρέφοντας από τους αντίποδες, συνάδελφος μου είπε ότι δημιουργός του λεξικού είναι “άτομο που ήθελε να γιατρέψει τις παθογένειες της γλώσσας μας και γι αυτό δημιούργησε ένα γλωσσικό βοήθημα απαλλαγμένο από όλα τα μειονεκτήματα των νεοελληνικών λεξικών, σύμφωνα με τον τρόπο που αφομοιώνει τη γλώσσα ο ανθρώπινος εγκέφαλος”. ΄Εψαξα και τον βρήκα.

“Μολονότι εμείς οι Έλληνες έχουμε το προνόμιο να ομιλούμε την αρτιότερη, εκφραστικότερη, μουσικότερη, πλαστικότερη και πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου, εντούτοις το ενεργό λεξιλόγιό μας είναι ποσοτικά ισχνό και ποιοτικά υποβαθμισμένο”, μου λέει ο κ. Γεώργιος Σ. Πλακιάς, ο οποίος μετά δεκαετή επίπονη προσπάθεια παρουσίασε την «ΚΙΒΩΤΟ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ». Είναι ένα δίτομο λεξικό με την φιλοδοξία να αποτελέσει το ανάχωμα στην υποβάθμιση της γλώσσας και τη συρρίκνωση του λεξιλογικού μας πλούτου. Περιλαμβάνει 16.000 κύρια λήμματα που συνοδεύονται από 112.000 παραδείγματα και 5.000 παροιμίες, γνωμικά και ρητά, καθώς και πάρα πολλές σοφές ρήσεις. Δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα όχι μόνο να εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του, αλλά και να γίνει κοινωνός της διαχρονικής σοφίας του λαού μας.

Ο συγγραφέας της “Κιβωτού”, στρατηγός ε. α. της Ελληνικής Αστυνομίας και διπλωματούχος μηχανικός του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, ζωντανεύει πολλές λέξεις οι οποίες ήταν καταδικασμένες να εκλείψουν οριστικά από το ενεργό λεξιλόγιό μας. Το λεξικό είναι γραμμένο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να διαβαστεί ευχάριστα, όπως ένα καλό περιοδικό ποικίλης ύλης. Σ’ αυτό βοηθά τόσο το κατάλληλο μέγεθος των τυπογραφικών στοιχείων, όσο και η πρωτότυπη αρχιτεκτονική του κειμένου. Ο αναγνώστης που θα εντρυφήσει στις 2553 σελίδες του θα αποκομίσει γρήγορα τόσα, όσα δεν θα αποκόμισε διαβάζοντας εκατοντάδες βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά. Στην εφημερίδα “Τα Νέα”, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, έγραψε:

“Υπάρχουν νηφάλιοι συμπολίτες μας που μέσα στο μάτι του κυκλώνα που μας ταλανίζει, αφοσιώνονται σε έργα παιδείας, έργα θεμέλια, πάνω στα οποία η φρόνιμη (με την αρχαία σημασία της φρόνησης λέξη, όχι η υποταγμένη όπως κατάντησε να σημαίνει) γνώση χτίζει μια ποικίλη πολιτισμική οικοδομή. Ο κ. Πλακιάς είναι ερασιτέχνης γλωσσολόγος. Ερασιτέχνης με τη θεμελιώδη σημασία του όρου: εραστής της γλώσσας. Μας προίκισε με ένα μνημειώδες δίτομο λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Στη λέξη λήμμα παραθέτει εξαντλητικά όλες τις μεταφορικές χρήσεις μέσα σε απλά παραδείγματα, όλες τις παροιμιακές εκφράσεις και όλες τις διαχρονικές σημασιολογικές περιπέτειες της έννοιας. Μια αξιομνημόνευτη, πολύτιμη πράγματι «Κιβωτός», ένας γλωσσικός πακτωλός. Υπήρξε μαθητής του αείμνηστου πατέρα μου στο Γυμνάσιο Καλαμπάκας, σε δύσκολους μετεμφυλιακούς καιρούς. Πάμφτωχος, ορεσίβιος, ερχόταν από το χωριό ξυπόλητος και αρίστευε. Το βιβλίο του (εκδόσεις Μάλλιαρης παιδεία, Θεσσαλονίκη, http://www.malliaris.gr/), είναι ένα εργαλείο γλωσσικής ευφορίας”.